Επιγενετική

Τα γονίδια αποφασίζουν για εμάς;

Αφού τα γονίδιά μας αποφασίζουν το ύψος μας, το χρώμα των ματιών, τον ήχο της φωνής μας, το πόσο αθλητικοί είμαστε ακόμη και το πόσο πιθανό είναι να εκδηλώσουμε διαβήτη, αν τα γονίδια ορίζουν το ΕΙΜΑΙ, τότε πώς και γιατί τα πανομοιότυπα δίδυμα είναι τόσο διαφορετικά – ακόμα κι όταν έχουν τα ίδια γονίδια;

Πως εξηγείται η απόφαση των γονιδίων;

Η εξήγηση βρίσκεται στην επιγενετική. Το DNA φαίνεται ότι συσσωρεύει «χημικά σημάδια» που καθορίζουν πόσο πολύ ή λίγο από τα γονίδια εκφράζονται. Αυτή η συλλογή των χημικών σημάτων είναι γνωστή ως «επιγονιδίωμα». Οι διαφορετικές εμπειρίες και το περιβάλλον, αναδιατάσσουν αυτά τα χημικά σημάδια και αυτό συνιστά επί της ουσίας την επιγενετική. Η επιγενετική μελετά τις «αλλαγές στους οργανισμούς που προκαλούνται από τροποποίηση της γονιδιακής έκφρασης και όχι από αλλαγή του ίδιου του γενετικού κώδικα», σύμφωνα με τη Victorian Epigenetics.

Τι αφορά η επιγενετική;

Η επιγενετική αφορά τελικά την μελέτη του τρόπου με τον οποίο το περιβάλλον και η συμπεριφορά μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές στη λειτουργία των γονιδίων σας. Σε αντίθεση με τις γενετικές αλλαγές, οι επιγενετικές αλλαγές:

⁃ μπορεί να είναι αναστρέψιμες

⁃ δεν αλλάζουν το DNA μας

⁃ μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας διαβάζει κομμάτι του DNA

⁃ μπορούν να επηρεάσουν έναν οργανισμό για όλη του τη ζωή

⁃ μπορούν ακόμη και να μεταδοθούν στους απογόνους του (μελέτη από τον Δεκέμβριο του 2015 διαπίστωσε ότι η διατροφή ενός πατέρα επηρέαζε το RNA του σπέρματός του)

Τι είναι το γονιδίωμα;

Το γονιδίωμα είναι το σύνολο των γονιδίων που υπάρχουν σε ένα κύτταρο, τα οποία εκφράζονται και τελικά μεταφράζονται σε πρωτεΐνες. Οι πρωτεΐνες είναι αυτές που τελικά καθορίζουν τα χαρακτηριστικά και τη λειτουργία των κυττάρων. Το επιγονιδίωμα τελικά καθορίζει ποια και πόσο τα γονίδια εκφράζονται και αντίστοιχα ενισχύουν ή να αναστέλουν την παραγωγή των πρωτεϊνών.

Είναι φυσιολογικές οι επιγενετικές αλλαγές;

Οι επιγενετικές αλλαγές είναι φυσιολογικές και πολλές φορές μπορεί να είναι καλές. Μπορούν, ωστόσο, να είναι και επιβλαβείς. Για παράδειγμα, ένα επιβλαβές περιβάλλον ή μια κακή διατροφή θα μπορούσε να αλλάξει το επιγονιδίωμα με τρόπο που να απενεργοποιεί ένα γονίδιο που παράγει μια πρωτεΐνη που καταστέλλει τον όγκο. Επιστημονικές έρευνες των τελευταίων δεκαετιών δείχνουν ότι οι πρώιμες εμπειρίες μπορούν να καθορίσουν πώς ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται τα γονίδια και ακόμη και αν κάποια δεν θα εκφράζονται! Έτσι, η παλιά αντίληψη ότι από μόνα τους τα γονίδια καθορίζουν την ανάπτυξη έχουν διαψευσθεί. Το δίλημμα γονίδια ή περιβάλλον είναι πλέον άτοπο – είναι σχεδόν πάντα και τα δύο.

Κάθε σοβαρή περιβαλλοντική αλλαγή (θετική είτε αρνητική) μπορεί να επηρεάσει με κάποιον τρόπο την εκδήλωση αλλαγών στα χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου και αποτελεί μια επιγενετική επίδραση.